Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή (ΜΚΔ)

Η Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή είναι μια εξαντλητική και επιβαρυντική κατάσταση που μπορεί να φαίνεται αδιέξοδη, τόσο για το άτομο που τη βιώνει, όσο και για εκείνους που θέλουν να προσφέρουν υποστήριξη.

Μπορεί να κάνει τους ανθρώπους που την βιώνουν οι ίδιοι ή και τους γύρω τους να αισθάνονται ραγισμένοι, αποκομμένοι και χωρίς ελπίδα, κάνοντας κάθε πτυχή της ζωής να μοιάζει αδύνατη. Στην προσπάθεια αναζήτησης μιας διεξόδου προς την ανάρρωση, και οι δύο ομάδες συναντούν δυσκολίες, εμπόδια και απογοητεύσεις στην πορεία, κάνοντας τη ζωή να μοιάζει με λαβύρινθο από τον οποίο είναι δύσκολο να ξεφύγουν.

Ωστόσο, με επιμονή και τη σωστή υποστήριξη και πληροφόρηση, η ανάρρωση είναι δυνατή. Μπορεί να φαίνεται δύσκολο, αλλά είτε ζεις με κατάθλιψη είτε φροντίζεις κάποιο δικό σου άνθρωπο, μπορείτε να βρείτε τρόπους για να συνεργαστείτε και να ανακαλύψετε την έξοδο από τον λαβύρινθο.

Κατανοώντας καλύτερα την κατάθλιψη

Όταν κάποιος έχει τραυματιστεί στο σώμα, οι άνθρωποι αναγνωρίζουν εύκολα τον πόνο και την ταλαιπωρία του και κατανοούν ότι η ανάρρωση μπορεί να είναι μια αργή διαδικασία, με πιθανές δυσκολίες καθ' όλη τη διάρκεια της. Όμως, όσον αφορά στην ψυχική υγεία, συχνά δεν υπάρχει το ίδιο επίπεδο κατανόησης. Αντιθέτως, αντικαθίσταται από στίγμα και ντροπή. Ωστόσο, εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως βιώνουν την κατάθλιψη, η οποία είναι μια ιατρική πάθηση, όπως ο καρκίνος ή μια δερματική νόσος, και απαιτεί συμπονετική, επαγγελματική ιατρική φροντίδα. Δεν μπορείς απλώς να επιβληθείς στον εαυτό σου και να την ξεπεράσεις.

Τι είναι η Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή (ΜΚΔ);

Το να είσαι σε κακή διάθεση ή να αισθάνεσαι θλίψη λόγω κάποιου δυσάρεστου γεγονότος είναι μέρος μιας φυσιολογικής, συναισθηματικά ισορροπημένης ανθρώπινης ζωής.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι κατάθλιψης, και η Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή (ΜΚΔ) είναι ένας από αυτούς.

Η Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή (ΜΚΔ) είναι μια μακροχρόνια, βιολογικά βασισμένη διαταραχή της διάθεσης. Πρόκειται για μια σοβαρή κατάσταση υγείας, η οποία χαρακτηρίζεται από καταθλιπτικά επεισόδια, όπως καταθλιπτική διάθεση ή αισθήματα απελπισίας ή/και απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης σχεδόν σε όλες τις δραστηριότητες.³⁴ Ως αποτέλεσμα, η ΜΚΔ δεν επηρεάζει μόνο το άτομο που νοσεί, αλλά μπορεί να έχει αντίκτυπο σε κάθε πτυχή της ζωής του, από τις σχέσεις με την οικογένεια και τους φίλους μέχρι την απόδοση στη δουλειά.³⁴

Τα συμπτώματα της ΜΚΔ ορίζεται ότι διαρκούν τουλάχιστον δύο εβδομάδες, αλλά συνήθως κρατούν πολύ περισσότερο — μήνες ή ακόμα και χρόνια — με αποτέλεσμα τα άτομα που ζουν με ΜΚΔ να καθυστερούν να ζητήσουν βοήθεια.⁵ Αυτό μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες, καθώς η ΜΚΔ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης άλλων προβλημάτων υγείας, όπως καρδιαγγειακών παθήσεων.⁵

Πώς μπορώ να καταλάβω αν έχω καταθλιπτική διαταραχή;

Η κατάθλιψη ξεπερνά κατά πολύ το αίσθημα θλίψης. Σωματικά, συναισθηματικά και γνωστικά συμπτώματα εμφανίζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτά περιλαμβάνουν καταθλιπτική διάθεση, απώλεια ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης, μειωμένη ενέργεια και έλλειψη κινήτρου. Επιπλέον, μπορεί να βιώσετε άγχος, απώλεια όρεξης, αϋπνία, ελλειπή συγκέντρωση, αισθήματα ενοχής ή χαμηλής αυτοεκτίμησης.

Πολλοί παράγοντες μπορεί να συμβάλλουν ή να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης Μείζονος Καταθλιπτικής Διαταραχής (ΜΚΔ). Αυτοί περιλαμβάνουν:

Χρόνια ασθένεια: Άτομα με μακροχρόνιες ή αναπηρικές παθήσεις έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν κατάθλιψη.⁶⁴
Ηλικία: Το ποσοστό πρώτης εμφάνισης κορυφώνεται στη δεκαετία των 20, ενώ η συνολική επικράτηση είναι υψηλότερη μεταξύ των ηλικιών 55 και 74.⁴⁷
Οικογενειακό ιστορικό: Οι συγγενείς πρώτου βαθμού ατόμων με ΜΚΔ έχουν 2-4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν την πάθηση.⁶⁴
Μεγάλες αλλαγές στη ζωή, τραύμα ή στρες.⁶⁴

Οι βιολογικές αιτίες της κατάθλιψης δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητές. Ωστόσο, πιστεύεται ότι η μειωμένη νευροπλαστικότητα — η ικανότητα του νευρικού συστήματος να αναπτύσσει νέες συνδέσεις — και η δυσλειτουργία των δικτύων νευρώνων που σχετίζονται με τη ρύθμιση της διάθεσης μπορεί να παίζουν ρόλο.⁸

Πόσο συχνή είναι η κατάθλιψη;

Η κατάθλιψη αποτελεί την κύρια αιτία αναπηρίας παγκοσμίως.⁹ Σε παγκόσμιο επίπεδο, πάνω από 264 εκατομμύρια άνθρωποι όλων των ηλικιών υποφέρουν από κατάθλιψη,⁹ εκ των οποίων περίπου 44,3 εκατομμύρια ζουν στην Ευρώπη. Έτσι, να ξέρετε ότι δεν είστε μόνοι — και πιθανότατα περισσότεροι άνθρωποι απ’ ό,τι μπορείτε να φανταστείτε, στον κύκλο της οικογένειας και των φίλων σας, μπορεί να πάσχουν από αυτή την καταστροφική νόσο.

Η κατάθλιψη έχει τεράστιο αντίκτυπο στη ζωή όσων παλεύουν με αυτήν, στους γύρω τους και στην κοινωνία συνολικά. Είναι ο κύριος παράγοντας για τα προβλήματα ψυχικής υγείας στην Ευρώπη. Μέχρι και το 50% των χρόνιων αναρρωτικών αδειών στην ΕΕ οφείλονται σε κατάθλιψη/άγχος. Το κόστος των διαταραχών διάθεσης και του άγχους στην ΕΕ ανέρχεται σε περίπου 170 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Κι όμως, περίπου το 50% των μείζονων καταθλίψεων παραμένουν χωρίς θεραπεία.¹⁰

Θεραπεία και Φροντίδα

Παρόλο που πολλοί άνθρωποι με κατάθλιψη δεν αναζητούν ποτέ βοήθεια, υπάρχουν διάφορες επιλογές θεραπείας διαθέσιμες:

Ψυχοθεραπεία: Γνωστή και ως συμβουλευτική, αυτή η προσέγγιση περιλαμβάνει τη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) και την διαπροσωπική ψυχοθεραπεία (IPT) και θα πρέπει να είναι η πρώτη γραμμή θεραπείας για περιπτώσεις ήπιας κατάθλιψης.
Φαρμακοθεραπεία: Γνωστή και ως αντικαταθλιπτική φαρμακευτική αγωγή, μπορεί να είναι αποτελεσματική και είναι κατάλληλη για μέτρια έως σοβαρή κατάθλιψη.
Ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT): Η ECT περιλαμβάνει σύντομη ηλεκτρική διέγερση του εγκεφάλου υπό αναισθησία και χρησιμοποιείται συνήθως για τη θεραπεία σοβαρής μείζονος κατάθλιψης όταν άλλες θεραπείες έχουν αποτύχει.¹¹

Τα προγράμματα πρόληψης είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικά. Προγράμματα στα σχολεία για την ενίσχυση θετικών μοτίβων σκέψης, παρεμβάσεις για φροντιστές, προγράμματα άσκησης για τους ηλικιωμένους κ.ά., έχουν δείξει ότι μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα κατάθλιψης.⁹

Τι να ρωτήσεις το γιατρό σου

Η παρακάτω λίστα περιλαμβάνει παραδείγματα ερωτήσεων που μπορούν να βοηθήσουν στην έναρξη μιας συνομιλίας με τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης. Μπορεί να υπάρχουν και άλλες σχετικές ερωτήσεις, ανάλογα με τα συμπτώματά σας, το στάδιο της νόσου και το ιατρικό σας ιστορικό, που δεν αναφέρονται εδώ.

Τι είδους κατάθλιψη έχω;
Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας μου;
Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι ψυχοθεραπείας;
Πώς θα καταλάβω αν η ψυχοθεραπεία είναι κατάλληλη για μένα;
Χρειάζομαι φάρμακα ή μπορώ να αντιμετωπιστώ αποτελεσματικά χωρίς αυτά; Ανησυχώ για τις παρενέργειες ή για την αλληλεπίδραση του φαρμάκου με άλλα φάρμακα που λαμβάνω.
Τι είδους φάρμακα είναι διαθέσιμα και ποιες είναι οι διαφορές στις επιδράσεις τους;
Πόσο καιρό χρειάζεται να παίρνω το φάρμακο μέχρι να γίνω καλά;
Τι μπορώ να κάνω για να βελτιώσω την κατάστασή μου εκτός από φαρμακευτική αγωγή και ψυχοθεραπεία;
Θα πρέπει να εμπλακεί και κάποιος άλλος ειδικός ψυχικής υγείας στη φροντίδα μου;
Ποιες ασθένειες μπορεί να συνυπάρχουν με την κατάθλιψη;
Πρέπει να κάνω κάποια ειδική ρύθμιση για το σχολείο, το σπίτι ή τη δουλειά μου; Πώς να εξηγήσω την κατάστασή μου;
Τι πρέπει να κάνω αν αισθανθώ ότι μπορεί να βλάψω τον εαυτό μου ή αν χρειαστώ επείγουσα βοήθεια;
Πόσο καιρό πρέπει να παίρνω τα φάρμακα μέχρι να νιώσω καλύτερα; Μπορώ να σταματήσω τη φαρμακευτική αγωγή μόλις αισθανθώ καλύτερα;

Πώς να φροντίσεις κάποιον με κατάθλιψη

Είναι οδυνηρό να βλέπεις κάποιον που αγαπάς να παλεύει με την κατάθλιψη, και δεν μπορείς να διορθώσεις την κατάσταση για εκείνον. Δεν μπορείς απλώς να τους βγάλεις για φαγητό και να περιμένεις να χαρούν ξαφνικά. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι η συντροφικότητα δεν είναι κρίσιμη.

Μάθε όσα μπορείς για την κατάθλιψη, πώς να μιλήσεις γι' αυτήν και πώς να προσφέρεις αγάπη και υποστήριξη. Κατανόησε ότι πρόκειται για σοβαρή ιατρική πάθηση που μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στη σωματική τους υγεία. Θυμήσου να μην το πάρεις προσωπικά όταν δεν συνδέονται μαζί σου. Συχνά, τα άτομα με κατάθλιψη δεν έχουν ενέργεια ή ενδιαφέρον για οποιαδήποτε δραστηριότητα. Ακόμα και η σκέψη του να κάνουν κάτι μπορεί να τους εξαντλήσει, και ενδέχεται να ξεσπάσουν πάνω σου.

Να έχεις υπομονή καθώς υποστηρίζεις το αγαπημένο σου πρόσωπο στην ανάρρωσή του, και μην το κρίνεις όταν υποτροπιάζει. Μίλησέ τους για την κατάθλιψη για να τους βοηθήσεις να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, και μην αποφεύγεις ακόμα και τις πιο σκοτεινές συζητήσεις. Η ανοιχτή και ειλικρινής συζήτηση για τις αυτοκτονικές σκέψεις και συναισθήματα μπορεί να σώσει μια ζωή.¹²

Παράλληλα, φρόντισε και την ψυχική σου υγεία. Θα τη χρειαστείς για να προσφέρεις την πλήρη υποστήριξη που χρειάζεται το αγαπημένο σου πρόσωπο.¹³

Διάβασε περισσότερα σχετικά με το πώς να μιλήσεις σε φίλους και συγγενείς για την κατάθλιψη με Το Μικρό Βιβλίο των Μεγάλων Συζητήσεων.

Έξοδος από τη κατάθλιψη

Όποια διαδρομή κι αν ακολουθήσεις, οι υποστηρικτικές συζητήσεις με έναν γιατρό ή άλλο επαγγελματία υγείας είναι συχνά καθοριστικές. Οι περισσότεροι άνθρωποι που ζητούν βοήθεια καταφέρνουν να βρουν τρόπους να αντιμετωπίσουν την κατάθλιψή τους.¹⁴ Κατέβασε έναν οδηγό για να αξιοποιήσεις στο έπακρο την υποστήριξη που λαμβάνεις εσύ ή το αγαπημένο σου πρόσωπο.

Γλωσσάριο

Δυσφορία: Καταθλιπτική διάθεση
Ανηδονία: Απώλεια ευχαρίστησης
Συννοσηρότητα: Όταν περισσότερο από μία ασθένεια ή κατάσταση είναι παρούσα στο ίδιο άτομο ταυτόχρονα.
Γνωστική λειτουργία: Η νοητική δράση ή διαδικασία απόκτησης γνώσης και κατανόησης μέσω της σκέψης, της εμπειρίας και των αισθήσεων.

Βιβλιογραφία:

[1]

National Psoriasis Foundation. About psoriatic arthritis. Available at: https://www.psoriasis.org/about-psoriatic-arthritis Accessed: June 2023.

[2]

Haddad A, et al. Rambam Maimonides Med J 2017;8(1:e0004): 1-6.

In this page